Cách phòng ngừa hiện tượng cứng khớp khi trời lạnh

Cứng khớp là hiện tượng gì?

Cứng khớp là hiện tượng các khớp bị cứng, đơ khiến bệnh nhân khó hoặc không thể cử động. Tình trạng này có thể kéo dài không lâu, chỉ khoảng 10 đến 30 phút, và thường gặp vào buổi sáng sớm, khi người bệnh vừa thức giấc. Trong điều kiện thời tiết lạnh, tình trạng cứng khớp thường nghiêm trọng hơn và tái phát nhiều lần.   

Vì thế, hiểu về tình trạng này là rất cần thiết để người bệnh đi khám sớm, phát hiện các bệnh khớp mạn tính nếu có và điều trị kịp thời, ngăn ngừa những biến chứng bệnh lý có thể xảy ra.

Các vị trí thường xuất hiện tình trạng khô cứng khớp

• Đầu gối: Là là tình trạng tương đối phổ biến, nguyên nhân hay gặp do thoái hóa, viêm màng hoạt dịch khớp gối hoặc sau chấn thương. Triệu chứng cứng khớp gối cũng thường gặp trong trường hợp thoái hóa khớp thì sụn chêm ở khớp gối mỏng đi, lượng dịch bôi trơn khớp gối ít đi, dẫn tới khi đi lại người bệnh thấy vận động khó khăn và cảm giác như các đầu xương cọ vào nhau lạo xạo.
• Ngón tay: Được xem là một trong những triệu chứng điển hình nhất của viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp ở người cao tuổi. Tình trạng thường xuất hiện vào buổi sáng, kéo dài dưới 30 phút (đối với bệnh thoái hóa khớp) và trên 45 phút (đối với bệnh viêm khớp dạng thấp).
• Khớp cổ tay: Xuất hiện do chấn thương lâu ngày hoặc bó bột trong thời gian dài. Đây cũng là triệu chứng của rất nhiều bệnh lý như viêm màng hoạt dịch khớp do gout, viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp,…
• Khớp cổ chân: Còn gọi là tình trạng giảm vận động khớp cổ chân. Khớp cổ chân bị khô cứng thường xuất hiện ở những người trên 40 tuổi, đặc biệt là lứa tuổi sau 60.

Đối tượng dễ mắc bệnh cứng khớp

Cứng khớp là triệu chứng có thể gặp ở mọi giới tính và lứa tuổi. Tuy nhiên, có một số đối tượng có nguy cơ cao dễ mắc bệnh, đó là:

• Lứa tuổi trung niên từ 30 – 50 tuổi, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3 lần nam giới.
• Trong gia đình có người thân mắc bệnh liên quan đến xương khớp.
• Người có hệ miễn dịch kém.
• Những người đang mang thai hoặc mới sinh con.
• Nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở những người thừa cân béo phì, người thường xuyên uống rượu bia, hút thuốc lá…

Tình trạng này có thể là triệu chứng của rất nhiều bệnh về xương khớp hoặc các bệnh liên quan đến xương khớp. Vì thế, nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, kéo dài triệu chứng sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Những nguyên nhân có thể gây cứng khớp

Nguyên nhân là do khi nhiệt độ giảm, dịch khớp trở nên đặc hơn và dẫn tới tình trạng khô cứng khớp. Trong khi đó, tuần hoàn máu trong cơ thể khi trời lạnh cũng hoạt động kém hơn, khiến các mạch máu co lại và từ đó làm giảm máu nuôi khớp, gây tổn thương sụn cũng như màng hoạt dịch khớp, góp phần khiến khớp trở nên khô cứng, khó hoạt động.

Bên cạnh đó, các yếu tố như tuổi tác, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ, viêm bao hoạt dịch khớp, bệnh gout và một số bệnh lý xương khớp khác như viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm cột sống dính khớp, viêm xương khớp do chấn thương… cũng có thể dẫn đến tình trạng cứng khớp khi thời tiết lạnh.

Tuy nhiên, trời lạnh chỉ là một trong những nguyên nhân tạm thời khiến khớp bị cứng, chứ không phải là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý về xương khớp.

Những cách phòng ngừa cứng khớp khi trời lạnh hữu hiệu

Theo PGS.TS – Bác sĩ Nguyễn Văn Hùng - Trưởng Khoa Cơ Xương khớp, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội),  những bệnh nhân mắc bệnh xương khớp, thường hay bị đau khớp cần hết sức chú ý cảnh giác tới tình trạng cứng khớp gối, tay chân khi trời trở lạnh để không ảnh hưởng đến sức khỏe. Để phòng tránh được tình trạng cứng khớp vào mùa lạnh, bác sĩ Hùng khuyến nghị người bệnh nên thực hiện các cách phòng ngừa như sau:

Luôn giữ ấm cơ thể bằng cách sử dụng thêm khăn, găng tay, tất, mặc quần áo dài và dày hơn để cơ thể luôn được giữ ấm khi thời tiết lạnh, giúp xương khớp tránh bị tác động bởi nhiệt độ và độ ẩm của môi trường.

Làm ấm các vùng xung quanh khớp bằng túi chườm nóng, dầu nóng… giúp khí huyết lưu thông, mạch máu giãn ra và tăng cường lưu lượng máu đến nuôi dưỡng các khớp, làm giảm nguy cơ bị cứng khớp khi trời lạnh. Lưu ý là không được xoa dầu nóng hay chườm nóng nên chỗ khớp bị sưng, viêm, vì có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn.

Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, từ đó có thể giúp giảm triệu chứng cứng khớp gối, háng do bệnh khớp gây ra. Người thường bị cứng khớp khi trời lạnh nên hạn chế ăn mặn, chất béo gây thừa cân bởi béo phì làm tăng áp lực lên các xương khớp.

Kết hợp vận động và nghỉ ngơi hợp lý để máu trong cơ thể lưu thông được tốt hơn, từ đó tăng cường máu đến các khớp, giúp giảm tránh tình trạng cứng khớp đầu gối khi trời lạnh.

Thực hiện một số bài tập vật lý trị liệu cho xương khớp có sự hướng dẫn của bác sĩ nhằm giúp giảm triệu chứng cứng, đau khớp. Thường xuyên vận động nhẹ nhàng với các động tác yoga hay đạp xe, đi bộ, ...  giúp làm tăng lưu thông khí huyết, cơ thể hấp thụ chất tốt hơn để tăng cường tiết dịch khớp, bảo vệ khớp, giảm đau và phòng ngừa cứng khớp gối, khớp háng.

Khi bị cứng khớp vào mùa lạnh, người bệnh không được tự ý mua thuốc điều trị, cũng như không tự ý bổ sung thực phẩm chức năng, hay sử dụng các phương pháp dân gian. Thay vào đó, nên đến bác sĩ để được thăm khám, tư vấn và chỉ định dùng thuốc phù hợp.

Bác sĩ Hùng đặc biệt lưu ý  rằng nếu tình trạng cứng khớp diễn ra nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng đời sống cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh không nên tiếp tục chịu đựng, mà nên đến các cơ sở, bệnh viện chuyên khoa xương khớp để được thăm khám, chẩn đoán tình trạng bệnh lý và điều trị, tránh để các biến chứng cơ xương khớp có thể xảy ra.